صادق خرازی با اشاره به دعوت حضرت امام خمینی(س) در جریان مبارزات ملی و مردمی به گفت و گو و تفاهم گفت: از طریق این همفکری ها و همگرایی ها بود که جامعه متفرق و نامتحد ایران قبل از انقلاب به گرد شعار وحدت حلقه زدند و با تکیه بر مشترکات عمیق اسلامی و انسانی خود به فریادهای حق طلبانه و آزادی خواهانه امام خمینی(س) لبیک گفتند.
صادق خرازی معاون سابق وزارت امور خارجه در پاسخ به پرسش های پایگاه اطلاع رسانی و خبری جماران به مناسبت روز گفتگوی تمدنها گفت: در آئین مقدس اسلام روش گفت و گو به شیوه حسن همواره مورد تاکید و احترام بوده است. امام خمینی(س) نیز در جریان مبارزات ملی و مردمی خود قبل از هر چیز همه را به گفت و گو، تفاهم و دوری از اختلاف و سوء ظن دعوت کرد. از طریق این همفکری ها و همگرایی ها بود که جامعه متفرق و نامتحد ایران قبل از انقلاب به گرد شعار وحدت حلقه زدند و با تکیه بر مشترکات عمیق اسلامی و انسانی خود به فریادهای حق طلبانه و آزادی خواهانه امام خمینی(س) لبیک گفتند.
خرازی درباره اهمیت گفت و گو و مفاهمه در مناسبات اجتماعی و بین المللی افزود: مناسبات اجتماعی و بین المللی را می توان با دو رویکرد مورد توجه قرار داد، یکی رویکرد مبتنی بر گفت و گو و مفاهمه و دیگری رویکرد مبتنی بر تعارض و مخاصمه . واقعیت های اجتماعی فی نفسه متنوع و متعدد است، فرهنگ ها از تنوع و تکثر برخوردار هستند. اگر بخواهیم در عرصه اجتماعی نقشی ایفا کنیم، باید تنوع فرهنگ ها و تکثر روش ها را پذیرفته و با بستر گفت و گو با یکدیگر ایجاد ارتباط نماییم. اینکه درصدد یگانه سازی فرهنگ ها برآییم و یا در پی تحمیل عقاید خود بر دیگری باشیم، نتیجه ای جز تشدید تنش ها و تعمیق دشمنی ها به بار نخواهد آورد. تنها از طریق گفتگوست که می توان بین واقعیت های متکثر و متنوع پلی ایجاد کرد و از طریق تفاهم متقابل به رفع سوء برداشت ها و سوء ظن ها در مناسبات اجتماعی نائل آمد. همکاری های بین المللی جز در پرتو تفاهم متقابل و شناسایی حقوق یکدیگر و احترام دو جانبه عملی نخواهد بود. اگر در پی گسترش همکاری های جهانی هستیم، باید ابتدا همفکری لازم را از طریق گفت و گو های سازنده ایجاد نماییم.
وی پیرامون تاثیر گفت و گو بر حل و چاره جویی معضلات اجتماعی و جهانی گفت: در مواجهه با معضلات اجتماعی و جهانی ضرب المثلی شیرین در زبان فارسی است که می گوید گره ای که با دست باز می شود نباید با دندان باز کرد. آنها که با تکیه بر قدرت نظامی و با بهره گیری از تسلیحات پیشرفته درصدد حل و فصل معضلات جهانی برآمده اند خود در بحرانی از مسائل سیاسی و مشکلات اجتماعی و اخلاقی گرفتار شده اند. اشغال و تجاوز و سرکوب و ستمگری قصه پرغصه ای است که منطقه ما را فرا گرفته تنها بخشی از فجایعی است که در منطقه ما در اثر امتناع از گفت و گو و دست یازی به زور حاصل شده است.دست یابی به گفت و گو نشانه رشد فرهنگی و تمدنی است. چنانچه تمدن را در زور نظامی خلاصه کنیم شمع پر فروغ گفت و گو را به خاموشی کشانده ایم و این گره ای از کار فروبسته جهان نخواهد گشود.
معاون سابق وزارت امور خارجه درباره الزامات و مقدمات برای ایجاد یک گفت و گوی سالم و سازنده افزود: منطق گفت و گو بر پایه احترام متقابل و شناسایی حقوق طرفین استوار است. اگر دو طرف گفت و گو از جایگاهی برابر با یکدیگر سخن نگویند، هرگز لوازم یک تعامل سازنده تحقق نمی یابد و منطق گفت و گو با بن بست مواجه می شود.پس برابری اصل نخست گفتگوست از لوازم دیگر گفت و گو پایبندی به اخلاق و قبول نتایج منطقی گفت و گوست . آنچه در اینجا از اهمیت بنیادی برخوردار است، اشتغال به گفت و گو نه برای سیطره، سلطه و غلبه بر دیگری بلکه برای آگاهی و درک درست از حقیقت است. بنابراین گفت و گو داد و ستد و معامله نیست که در آن سودی را و نفعی و زیانی را برای دیگری مفروض بداریم. از دل گفتگوست که فرزند آگاهی متولد می شود و طرفین گفت و گو از آن بهره می برند و جامعه انسانی با روشی عاری از خشونت و تبعیض و تحقیر به درک همدلانه از واقعیت های اجتماعی نایل می آیند. متاسفانه در روابط بین اسلام و غرب برابری لازم برای انجام گفت و گو های بنیادین به ندرت ایجاد شده است.
وی پیرامون تاثیر و بازتاب ایده گفت و گوی تمدن ها در روابط بین المللی جمهوری اسلامی و عرصه جهانی افزود: گفت و گوی تمدن ها در زمانی مطرح شد که اسلام هراسی به منزله سیاستی غالب در جهان غرب افکار عمومی را به خود جلب کرده بود و زمینه را برای حمله همه جانبه علیه مسلمانان فراهم آورده بود. طرح گفت و گوی تمدن ها در چنین فضایی برای جلوگیری از ارعاب و تهدید و پیش گیری از تجاوز و تحقیر علیه مسلمانان صورت گرفت. جهان امروز بیش از پیش به یکدیگر وابسته و در هم تنیده است اما هنوز از اختلاف و تبعیض و تحقیر رنج می برد. طرح گفت و گوی تمدن ها در سازمان ملل و قبول آن توسط کلیه کشورها تعارض ساختگی میان ادیان و فرهنگ ها را به روابط احترام آمیز و متکی بر مشترکات جوامع بشری و به ویژه اصول بنیادین انسانی مشترک در میان ادیان الهی تبدیل کرد و توانست نظام بین المللی را به سوی هدفی مشترک که صلح و دوستی است رهنمون کند. این طرح عدالت را به عنوان مبنای روابط بین انسانها و ملت ها تعریف کرد و جهان را از نفرت و ستیز به بردباری و مهربانی فراخواند. از این پس سازمان های بین المللی بنیادهای مردم نهاد و مراکز علمی و دانشگاهی با محور قرار دادن اصل گفت و گو فعالیت های بسیاری در جهت رفع سوء تفاهم ها و دشمنی ها و گسترش صلح و دوستی در جهان به عمل آوردند. این کار تا حدود زیادی باعث محدود شدن افراطی گری، نظامی گری و خشونت در روابط بین انسانها شد.
وی در پایان افزود: ایده گفت و گوی تمدن ها در آغاز مورد توجه جهانیان و نیز مردم فرهنگ دوست ایران قرار گرفت و کلیه جناح ها آن را به عنوان امری فرا جناحی مورد تقدیر قرار دادند. اما به تدریج کسانی که از این موفقیت بین المللی جمهوری اسلامی که توسط رئیس جمهور محبوب آن جناب آقای خاتمی ایجاد شده بود دلگیر بودند در راه تحقق این آرمان بزرگ مانع تراشی کردند در حالی که صدها مرکز گفت و گو در جهان در سطوح مختلف دانشگاهی و جامعه مدنی برای پیشبرد تفاهم بین المللی ایجاد شده است، در ایران مرکز گفت و گوی تمدنها تعطیل شد در حالی که فروغ گفت و گو در جهان هنوز پرتو افکن است گروهی به اطفاء نور آن مشغولند در حالیکه کِی توان اندود خورشیدی به گل؟!
