سید محمدصادق خرازی با بیان این که کاهش موقعیت عربستان سعودی در آمریکا واقعیتی جدی است، اظهار کرد: امروز برخلاف این که گفته میشد عربستان سعودی یک بال جهان اسلام است، بههمراه اسراییل دو بال در جهت خلاف منافع دنیای اسلام شده است.
سفیر پیشین کشورمان در فرانسه که ظهر چهارشنبه در نشست موسسه دیپلماسی ایرانی با عنوان "توافق ژنو، آثار سیاسی، منطقهیی و فرامنطقهیی آن" سخن میگفت خاطرنشان کرد: توافق ژنو پدیده مهم در آغاز سیاست خارجی دولتی بود که پیام امید، اعتدال و عقلانیت را مطرح کرد و نشان داد با انجام مذاکرات جدی و پیگیری مستمر در راستای اهداف نظام در آینده میتواند به پدیده و دستاوردی جدی تبدیل شود.
او اضافه کرد: ما هشت سال پیش و قبل از دولت نهم و دهم را به یاد داریم؛ آن زمان که دولت اصلاحات سیاست خارجی را تحویل دولت مهرورز داد، سیاست خارجی در آن زمان شعار اعتمادسازی و تنشزدایی مطرح میکرد ولی دولت مهرورز با شعار و استراتژی بازدارنده ایران باعث موانعی جدی در دستاوردها و نگاههای انتزاعی به سیاست خارجی شد. اگر چه ما در همه ادوار در تعامل با جهان بودیم اما با جهانی روبهرو شدیم که سر سازگاری با انقلاب اسلامی ندارد زیرا انقلاب اسلامی مستقل است اما آنها از روی ناچاری ایران را بپذیرند.
خرازی با تاکید بر اهمیت موقعیت ژئوپولوتیک و ژئواستراتژیک ایران تصریح کرد: باید در شرایط کنونی در نظر داشت موضوع هستهیی تنها موضوع مهم در سیاست خارجی ما نیست بلکه موضوعاتی مهم دیگر مانند مسائل حوزه خزر، قرارداد ١٩٧٥، همکاریهای مرزی ایران، افغانستان و عراق و مسائل منطقهیی همکاری با آسیا و توسعه همکاری با آفریقا و آمریکای لاتین بحثهای جدی هستند که باید در اولویت قرار گیرمد.
مشاور رییسجمهور پیشین کشورمان درباره رویکردهای عربستان و اقداماتش در مقابل ایران توضیح داد: عربستان امروز دچار نوعی آشوب و بحران جدی در درون و بیسامانی و گرفتار تعارضها و دوگانیها در تنظیم مناسبات امنیتی و سیاست خارجیاش شده است و امروز دیگر موقعیت بینالمللی گذشته را ندارد.
وی ادامه داد: در آمریکا نیز بین دمکراتها و جمهوریخواهان و همه اتاق فکرها این بحث جدی مطرح است که در دفاع از عربستان دچار تحفظ جدی شدهاند. این تحفظ عناصر مختلفی دارد که یکی از مهمترین آنها دفاع عربستان از رادیکالیسم است. سیاست آمریکا پس از 11 سپتامبر بر مبنای به رسمیت نشناختن هر گونه افراطگرایی بوده است و نهادهایی که در آمریکا تصمیم میگیرند و استراتژی را تبیین میکنند به این جمع بندی رسیدهاند که هیچگونه حمایتی در ادبیات سیاست خارجی آمریکا از جریان افراطی، رادیکالیسم و تروریسم نشود.
خرازی با بیان این که مهمترین فصل مشترک ایران و عربستان میتوانست همکاری درون امت اسلامی باشد اما متاسفانه به مهمتینر فصل افتراق و جدایی دو کشور تبدیل شده است، اظهار کرد: حمایت عربستان سعودی از تروریسم و افراط و رادیکالیسم در کل جهان اسلام به ویژه در سوریه، لبنان، عراق و افغانستان ظرفیت همکاری مشترک را به تهدید کشانده است.
او در ادامه گفت: ما در مبارزه با تروریسم در عراق میتوانیم تعریف منافع مشترک با آمریکا داشته باشیم اما در شرایط کنونی موضوع هستهیی تنها موضوعی است که ما درباره آن با آمریکا گفتوگو میکنیم.
وی در عین حال تاکید کرد: بحث مذاکرات هستهیی میتواند بحث جدی برای راستیآزمایی آمریکا در مقابل ایران باشد و سنجش این موضوع که آیا آمریکا در مقابل ایران استراتژیک فکر میکند یا تاکتیکی.
خرازی در ادامه سخنانش با تاکید بر این که حاکمیت عربستان امروز دچار نوعی ریزش جدی در درونش شده است ادامه داد: نسل جدیدی از تحصیلکردهای عربستان امروز تبدیل به اپوزیسیون شدهاند، حاکمیت عربستان از درون نخبگان خود اپوزیسیون جدی یافته است و آمریکاییها نیز این موضوع را کاملا درک کردهاند.
این دیپلمات پیشین ایران با بیان این که امروز عربستان در کنار اسراییل قرار گرفته است گفت: تمام نمادها نشاندهنده رفتار عربستان و اسراییل علیه صلح و ثبات منطقه است؛ در سه دهه گذشته عربستان در هر زمینه سرمایهگذاری که کرده، موفق نبوده است. حمایت از صدام حسین، حمایت از القاعده، تهدید امنیت منطقه، تربیت تروریست و اعزام آنها به افغانستان و پاکستان از جمله این موارد هستند. هرگام عربستان سعودی امروز در ضدیت با منافع ملی ایران است.
او با انتقاد از اقدامات عربستان سعودی در منطقه گفت: امروز بندربن سلطان اقداماتی ضد ثبات و امنیت را در منطقه انجام میدهد و تلاش میکند با همان الگوی حمایت از افراط، به مهار قدرت فزاینده منطقه ایران دست یابد.
سفیر پیشین ایران در فرانسه افزود: ما به صورت غیررسمی در بیرون مرزهایمان با عربستان درگیریم و من چندان نسبت به تغییر رفتار سعودیها در آینده خوشبین نیستم. اگر دستگاه سیاست خارجی ایران فکر میکند که با عربستان میتواند اعتمادسازی را به صورت نه جنگ، نه صلح پیش ببرد، امری خوشبیننانه بهنظر میرسد. عربستان سعودی رو در روی ایران و مهمترین عنصر ضدایرانی در تنظیم مناسبات ایران با غرب است.
وی گفت: سیستم امنیتی عربستان کاملا بر ضد منافع ایران قرار گرفته است. محور عربستان- قطر- ترکیه در ماجرای سوریه مسوولیت همه خشونت و افراط را در سوریه و منطقه بر عهده دارد و سرکوب همه نهضتهای مردم سالارانه در مصر، یمن و دخالت عربستان سعودی در سرکوب مردم بحرین نتوانسته است جایگاهی برای عربستان به ارمغان بیاورد.
خرازی همچنین گفت: اولویتبندی مهمترین مولفه در سیاست خارجی ایران است و در شرایط کنونی جابهجایی قدرت در ایران ژئوپولوتیک ایران را به سمت و سوی واقعگرایانه هدایت کرده است. با برداشت واقعبینانه مهمترین بازیگر و نقشآفرین در منطقه، ایران است. ما در جهانی زندگی میکنیم که ایران همواره در همه جریانات تاریخی تاثیرگذار بوده است و تلاش عمده کارگزاران سیاست خارجی امروز باید معطوف به اولویتهایش باشد. سیاست خارجی ایران با اهداف ملی و ایدئولوژیک که بخشی از قانون اساسی ایران است بایست با قدرت در جهت کسب منافع حداکثری پیش برود و این پتناسیل در سیاست خارجی ایران وجود دارد.
این دیپلمات پیشین کشورمان تاکید کرد: توسعه مناسبات ایران و غرب و بهویژه تنشزدایی ایران و آمریکا دشمنان و مخالفان خاص خودش را دارد که اسراییل و برخی اعراب از جمله آنها هستند.