پنجمین قسمت برنامه تلویزیونی ۱۸۰ درجه در شبکه افق به بررسی «آینده رابطه ایران و عربستان» اختصاص داشت. در این برنامه صادق خرازی، حسین شیخ السلام، مسعود اسدالهی و علیرضا میریوسفی درباره رابطه و تنشهای پیش آمده و آینده رابطه ایران و عربستان سعودی بحث و گفتوگو کردند.
صادق خرازی، در این نشست با بیان این که عربستان در حال حاضر در وضعیت بسیار بدی در جهان قرار دارد، گفت: تصویب برجام ستون فقرات لابی قدرتمند عرب را شکست و از سوی دیگر شکست داعش در الرمادی و شکستهای پی در پی در سوریه، از بین رفتن عقبه داعش در بمباران جنگندههای روسی ناکامی ائتلاف عربها برای جنگ در یمن و شکست مذاکرات درباره سوریه ضربههای سنگینی به عربستان وارد کرده است.
خرازی با بیان این که دهمین موشک بچههای انصارالله به ناوهای عربستان سعودی باعث شد تا فرمانده نیروی دریایی آمریکا اعتراف کند بخش زیادی از توان دریایی عربستان از بین رفته است، افزود: چرا باید رئیسجمهور سابق کشور ما با زن و بچه و همراهانش چهار با به عربستان سعودی سفر کند در حالی که مقامات سعودی حتی یک بار هم به ایران نیامدند. این جزء اشتباهات استراتژیک ما بود.
به گفته وی متانتی در سیاست خارجه آقای ظریف وجود دارد که قابل تحسین است. ظریف تا زمانی که مقامات عربستانی به ایران نیامدند به عربستان نرفت.
وی افزود: وقتی امارات متحده عربی نقش اول تحریم کالای ایران را ایفا و با ناموس ایران تجارت میکند و به فرانسه و اسرائیل اجازه داده تا هزاران افسر اطلاعاتی آنها در دوبی و ابوظبی ایستگاه اطلاعاتی بزنند، چرا باید رئیسجمهور ما به این کشور سفر میکند؟
خرازی گفت: چندی پیش دیداری با یوسف بن علوی وزیر خارجه عمان داشتم و او تعریف کرد «در یکی از جلساتی که با وزیران خارجه منطقه و وزیر خارجه مصر و اردن و جان کری وزیر امور خارجه امریکا داشتیم، همه از آمریکا انتقاد کردند که شما با دشمن ما و کسی که به طور استراتژیک ما را مهار کرده و امروز همه ما تحت نفوذ جهان ایرانی هستیم مماشات کرده و مذاکره میکنید. شما به جای اینکه تحریمها علیه ایران را بیشتر کنید با دشمن ما مماشات میکنید. کری هم مشغول توضیح دادن بود که وزیر خارجه امارات با گستاخی از صحبتهای کری انتقاد کرده و جان کری پوشهای که در دست داشت را روی میز کوبید گفت و کل جهان عرب یک "ژنرال سلیمانی" برای مبارزه با تروریست ندارد. ۱۱ سپتامبر از داخل عربستان و پاکستان و کشورهای عربی شما طراحی شد و یک ایرانی در پشت هیچ حرکت تروریستی وجود نداشته است. در حالی که سیستمهای امنیتی شما در کنار گروههای تروریستی که به وجود آوردید قرار دارند.»
وی خاطرنشان کرد: در عین حال که از حمله به سفارت عربستان در کشورمان ضربه خوردیم اما دستگاه دیپلماسی ما باید دو مسئله را همزمان پیش ببرد. یکی منافع ملی ایران و یکی هم ایجاد امنیت منطقهای که باید با کار مشترک جمعی با کشورهای عضو کنفرانس اسلامی ایجاد شود.
حسین شیخالاسلام نیز در این نشست گفت: از اول انقلاب تا به امروز عربستانیها به انحاء مختلف با ما جنگیدند و تا به الان پیروز این صحنه نبرد ایران بوده است. تا قبل از انقلاب ایران و عربستان یک ارباب به نام آمریکا داشتند و برای به دست آوردن دل این ارباب میان عربستان و شاه ایران رقابت بود. بعد از انقلاب ایران در جبهه ضدانقلاب و ضد طاغوت قرار گرفت اما عربستان در همان جبهه باقی مانده است.
وی با بیان این که سیاستهای عربستان احمقانه و شاه محور است، گفت: این سیاستها حتی در راستای حفظ منافع ملیاش هم نیست. بلکه تنها برای حفظ شاه عربستان است. ایران دوستانش را میتواند انتخاب کند اما همسایگانش به او تحمیل شدند. عربستان یک دیوانهای است که شاهنشاهی اداره میشود و مشکلات زیادی دارد. عربستان با دو چیز ایران یعنی اسلام و جمهوریت مشکل دارد. برای عربستان سم است که ایران انتخابات برگزار میکند. دموکراسی نوپا در عراق و راهحل سیاسی در سوریه برای عربستان یک سم است.
شیخالاسلام با بیان این که پنج موضوع مشترک با عربستان داریم که با همه این شرایط باید مدیریت شود، گفت: یکی حج است که تعطیلبردار نیست. دوم امنیت منطقه که هر آتشی در منطقه به ضرر همه کشورها است. سوم مسئله نفت که ثروت همه ما است. چهارم مسئله فلسطین که برای ما حیاتی است و پنجم هم موضوع وحدت جهان اسلام که باید در رابطه ما و عربستان مدیریت شود.
اسدالهی، کارشناس مسائل بینالملل نیز در این نشست گفت: سعود الفیصل بیش از ۳۰ سال وزیر خارجه عربستان بود و در سیامین سالگرد وزیر خارجه بودنش جمله مهمی گفت که «د راین سی سال یک روز آب خوش از گلویم پایین نرفته است و همهاش برای ما بحران بوده است.» تا قبل از انقلاب، سعودیها با شیعیان مشکلی نداشتند اما بعد از انقلاب گفتمان آنها تغییر کرد و ایرانیها را رافضی و شیعیان را کافر خواندند.
وی با بیان این که در دولتهای آقای هاشمی و خاتمی تنشزدایی در روابط ایران و عربستان پیش آمد و اوج آن در پیمان امنیتی میان وزارت کشور ایران و عربستان بود، گفت: سقوط صدام برای عربستان سنگین تمام شد. صدام مدعی بود من دیواره شرقی جهان عرب و جهان اهل سنت هستم و به نیابت از جهان عرب با فارسهای مجوس مقابله میکنم. وقتی صدام سرنگون شد از دید عربستان این دیواره شرقی فرو ریخت و ایران نفوذ پیدا کرد.
وی افزود: بعد از سقوط صدام برخی معارضان عراقی که ۲۰ سال در ایران بودند به کشورشان بازگشتند و به قدرت رسیدند؛ این موضوع برای عربستان قابل تحمل نبود.
علیرضا میریوسفی، دیپلمات وزارت خارجه نیز در این نشست گفت: اینکه امروز خیلی از کشورهای منطقه و جهان از بزرگی و قدرت ایران هراس دارند به خاطر سیاست بلند مدت و استراتژی ایران در منطقه و جهان است. برای درک سیاستهایی که امروز عربستان سعودی در قبال ایران و منطقه در پیش گرفته باید با ذرهبین از ۲۵ ژانویه ۲۰۱۱ تا آوریل ۲۰۱۱ را روز به روز بررسی کرد.
و افزود: ما با کشوری مواجه هستیم که باختهای استراتژیک را پشت سر هم برای خود میآورد. در چنین شرایطی چه شما به عربستان پاسخ دهید یا ندهید فرقی نمیکند. اگر پاسخ چنین کشوری را بدهیم عربستان با فرافکنی مشکلات داخلیاش را به حاشیه میبرد.