یادداشتی از سیدصادق خرازی، سفیر سابق ایران در فرانسه

 یکی از شاخصه های انتخابات ریاست جمهوری در کشورهای غربی تبلیغات منفی نامزدها علیه یکدیگر در طول مبارزات انتخاباتی است. این موضوع در این کشورها شدت وضعف دارد و نامزد ها برای تخریب رقیب حتی به دروغ نیز متوسل می شوند. به طور مثال در انتخابات ریاست جمهوری در آمریکا، نامزدها که معمولا از دو حزب جمهوری خواه و دموکرات هستند با بهره گیری از امکانات حزبی خود تمام زندگی شخصی و حرفه ای حریف را زیر ذره بین قرار داده و با برجسته کردن نقاط ضعف رقبا و بعضا با چاشنی مطالب خلاف واقع سعی در مخدوش کردن چهره آنان دارند.

متاسفانه چندی است این پدیده در انتخابات ریاست جمهوری در کشورمان نیز پدیدار گشته است. این که نامزد ها برای طرح نظرات خود بعضا نظر رقیب را نقد می کنند امری اجتناب ناپذیر و در برخی اوقات ضروری است. شاید یک نامزد لازم ببیند برای تبیین نظر خود و تشریح نتیجه بخش بودن طرح ها و پیشنهادات خود به نقد نظر مخالف نیز بپردازد. اما دستورات دینی به ما می آموزد که حتی در اوج مبارزات انتخاباتی ازاخلاق فاصله نگرفته و ازطرح مطالب خلاف واقع و تخریب ناجوانمردانه رقیب دوری جسته و صرفا به تشریح مواضع خود اکتفا کرده و در صورت لزوم مواضع رقیب را نقد منصفانه نماییم.

در انتخابات ریاست جمهوری در سال جاری شاهد تحول عمده ای در مفهوم تبلیغات منفی انتخاباتی هستیم. حدود چند هفته است که رییس دولت نهم که از کاهش شدید محبوبیت وی و بالعکس افزایش چشمگیر مقبولیت مهندس موسوی نزد مردم مطلع است دست به تبلیغات منفی علیه نامزد اصلاح طلب زده و با طرح مسائل واهی، نامربوط و بعضا" خلاف واقع سعی دارد حمایت های در حال ریزش خود را سر و سامان داده و با تخریب رقیب قدری از ضایعه بکاهد. در این زمینه استراتژی رییس جمهور چند وجهی است:

1-    عدم پرداختن به برنامه های رقیب. وی با علم به اینکه کارنامه دولت در طول چهار سال گذشته در اکثر زمینه ها قابل دفاع نبوده و از طرفی برنامه های نامزد اصلاح طلب نیز قابل خدشه نیست، بجای نقد برنامه های مهندس موسوی کارنامه دولت در اوایل دهه 60 را غیر منصفانه به نقد کشیده و بدون توجه به این که شرایط جنگی اولویت های سیاست داخلی و خارجی دولت وقت را تعیین می کرد تلاش می کند موسوی را مدیری ناکارآمد جلوه دهد، غافل از این که مردم ما ارزیابی بسیار مثبتی از عملکرد و مدیریت آخرین نخست وزیر ایران دارند و هنوز بعد از گذشت 20 سال از آن عملکرد به نیکی یاد می کنند.

2-    حمله بی سابقه به دولت های قبلی. این استراتژی که در اولین نطق رادیویی رییس جمهور کلید خورد و در مناظره سیزدهم خرداد به اوج خود رسید بر این مبنا استوار است که او تلاش داشته موسوی را بخشی از حلقه هاشمی-خاتمی معرفی کرده که در طول 4 سال گذشته تمام کوشش خود را مصروف حمله به دولت نهم کرده اند. کسی که کمترین آشنایی با روحیه و خلقیات مهندس موسوی داشته باشد بر این امر واقف است که وی فردی مستقل بوده و در عین تعامل با دیگران هیچ گاه تحت تاثیر آنان قرار نمی گیرد. در هیچ جای دنیا مرسوم نیست که یک نامزد ریاست جمهوری بجای نقد برنامه های رقیب به دولت های قبلی که احیانا از نامزد دیگر حمایت می کنند حمله کند و با انتقاد غیر منصفانه از عملکرد آن دولت ها در صدد کسب مشروعیت برای خود باشد.

3-    طرح مطالب خلاف واقع. اشاره رییس جمهور به استقبال نامناسب رییس جمهور فرانسه از جناب آقای خانمی در سفر به پاریس که با انتشار عکس آن مراسم خلاف آن ثابت شد یک نمونه از این خلاف گویی هاست. نمونه دیگر اشاره به این مطلب است که قطعنامه های شورای حکام آژانس به لحاظ حقوقی بسیار مهمتر از قطعنامه های شورای امنیت است و این که قطعنامه های شورای امنیت سیاسی است و اعتبار حقوقی ندارد اما قطعنامه های شورای حکام حقوقی است و ما را ملزم می کند که کارهایی را انجام بدهیم. در اینجا دو نکته قابل ذکر است. اولا قطعنامه هایی که در شورای امنیت تحت فصل هفتم منشور ملل متحد به تصویب می رسد نه تنها کاغذ پاره نیست بلکه از لحاظ حقوقی لازم الاجراست اگرچه از دید ما ظالمانه بوده و با فشار قدرت ها به تصویب رسیده است. ثانیا قطعنامه های شورای حکام در عین حقوقی بودن قابل مقایسه با مصوبات شورای امنیت که مبنای وضع تحریم علیه کشورها می شود نیست. آقای رییس جمهور یا از حقوق بین الملل بی اطلاع است یا این که برای حمله به رقیب لازم می بیند مطالب خلاف واقع بیان کند.

4-    استفاده از روش های پوسیده برای تخریب حریف. طرح مطالب سخیف و غیر مستند در خصوص افراد دیگر از جمله چهره های برجسته انقلاب و یا اشاره به پرونده دانشجویی همسر مهندس موسوی نمونه هایی از این روش غیراخلاقی است. رییس دولت نهم به خوبی می داند که طرح این گونه مطالب- جدای از ناپسند بودن آن- ارتباطی با موضوع انتخابات ریاست جمهوری سال جاری نداشته و کمکی به وی در این انتخابات نخواهد کرد.

بهره گیری از روش های پیش گفته که جایی در فرهنگ غنی اسلامی-ایرانی ندارد و با اخلاق حرفه ای نیز در تضاد است، حکایت از در تنگنا بودن رییس جمهور دارد. چنانچه رییس دولت نهم می توانست به برنامه های مهندس موسوی در این انتخابات ایرادی وارد کند و یا چنانچه وی احساس نمی کرد که سیل عظیم ملت ایران خواستار تغییر در سیاست های جاری دولت هستند وارد چنین بازی سیاسی نمی شد.

جناب رییس جمهور بجای ایراد اتهام به این و آن و متشنج کردن اوضاع، بهتر است چند روز باقی مانده تا انتخابات را مصروف تشریح دست آوردهای دولت نهم و برنامه های آینده خود و همچنین نقد سازنده و منصفانه برنامه رقبای خود کند و انتخاب نهایی را به مردم شریف ایران واگذار نماید. قدرت و مقام رفتنی است. آنچه می ماند سابقه خوش از عملکرد، رفتار، منش و اخلاق سیاست مداران در حافظه تاریخی ملت است.