معاون نماینده پیشین ایران در سازمان ملل متحد گفت: زمانی در خاورمیانه اجماع مردمی حاصل می شود که آزادی، دموکراسی و مردم سالاری پشتوانه مهمی برای تعریف مدل مردم سالاری باشد.

سید محمد صادق خرازی در همایش مناقشات خاورمیانه که در تالار صدر دانشکده امور اقتصاد و دارایی دانشگاه اصفهان برگزار شد، ضمن گرامیداشت حماسه ۲۵ آبان ماه مردم اصفهان، اظهارکرد: این روز نماد حماسه و ایثار و تجلی گاه اخلاص مردانه خطه استان اصفهان است. روزی است که رشادت ها، جهاد فی سبیل الله و مقاومت در عمیق ترین لایه های عاطفی مردم ایران و اصفهان شکل گرفت و تا همیشه نیز باقی خواهد ماند.

وی با تأکید بر اینکه مجموعه سخنانم در این نشست خارج از مسؤولیت های سابق من و یا فعالیت های سیاسی کنونی است، افزود: تصمیم دارم به واسطه ارتباط خود با دنیای امروز به عنوان یک دانشگاهی، محقق و دیپلمات، جامعه جهانی و جهان بینی را مورد بررسی قرار دهم.

خرازی با اعتقاد به اینکه مسائل عصر حاضر را باید در چارچوب حوادث خاورمیانه مورد کنکاش قرار داد، گفت: موضوعات مهم بین المللی و مفاهیم جهانی سازی در لایه ها و زوایای آشکار و پنهان جوامع باید مورد بررسی قرار گیرند.

به گزارش ایسنا، خرازی با طرح این سؤال که جهانی شدن علت است یا معلول؟، ادامه داد: اکنون ما در معرض تحولات گوناگونی در مسیر تاریخ دو قرن اخیر قرار گرفته ایم و به همین دلیل نمی توانیم جهانی شدن را محصول جهان جدید خود بدانیم. پدیده جهانی شدن درست از روزی مفهوم یافت که تکنولوژی، صنعت مخابرات، ارتباطات و حمل و نقل در جامعه مدنی ایران پرتو افکن شد، بنابراین باید ایجابی یا سلبی بودن جهانی شدن را مورد بررسی قرار دهیم و نگرانی پیرامون آن را به عنوان یک حقیقت عینی مورد توجه قرار دهیم.

وی با مورد توجه قرار دادن اقدام صاحبنظران، نظریه سازان و تفهیم سازان مهم جهانی درباره جهانی شدن، خاطرنشان کرد: دیدگاه جهانی شدن در بعد اقتصاد، به عنوان یک واقعیت جهان امروز در نظر گرفته می شود و معرفت و شناخت به آن ذهن را به ارزیابی دقیقی از منافع ملی، توسعه اقتصادی، حفظ ارزش ها، امنیت ملی و پایداری از فضیلت های اعتقادی و اسلامی رهنمون می کند.

سفیر پیشین ایران در سازمان ملل ادامه داد: در نظام بین المللی امروز بی تردید آمریکا به عنوان بزرگترین اقتصاد جهان و تنها ابرقدرت مانده در جهان شناخته می شود و به همین دلیل نیز لازم است به تبیین نسبت رابطه خاورمیانه و آمریکا از یک سو و رابطه خاورمیانه با همدستان آمریکا از سویی دیگر پرداخت.

خرازی با تأکید بر اینکه خاورمیانه مدت ها است از تعریف سنتی و تاریخی خود فاصله گرفته است، اظهار کرد: اگرچه روزی مرزهای خاورمیانه از غرب تا خلیج فارس شناخته می شد اما به طور حتم امروز تعریف جامع تری از خاورمیانه ارائه می شود به طوری که در این تعریف، منطقه خاورمیانه تنها شامل کشورهای عربی نیست و کشورهایی همچون ایران، پاکستان، و افغانستان و همچنین رژیم صهیونیستی نیز نقش مهمی ایفا می کنند.

وی ادامه داد: امروز خاورمیانه با مفاهیمی چون نفت، فلسطین، لبنان، سوریه، اسرائیل، ایران، افغانستان و مباحث مهمی همچون درگیریهای شیعه و سنی، ماجرای اعراب و ایرانیان، حقوق بشر، دموکراسی، توسعه، مواد مخدر و تروریسم مترادف است و دو مفهوم مهم جهانی شدن و خاورمیانه در این مسائل تعریف می شود.

سفیر پیشین ایران در فرانسه با اشاره به نخستین شکل گیری رابطه آمریکا با منطقه، تصریح کرد: اگر چه در نگاه نخست در رابطه آمریکا با خاورمیانه موضوع اسرائیل به ذهن خطور می کند، اما باید توجه داشت که آغاز حضور آمریکا در خاورمیانه در خلال جنگ های اول و دوم جهانی و به علت موقعیت جهانی خاورمیانه و نیاز آمریکا به نفت صورت گرفته است به طوری که به دنبال جنگ دوم جهانی، آمریکا و اتحاد جماهیر شوروی تصمیم گرفتند جهان را میان خود تقسیم کنند.

خرازی اضافه کرد: پس از ملاقات رییس جمهور آمریکا و پادشاه عربستان سعودی در فوریه ۱۹۲۵، آمریکا تضمین داد که امنیت عربستان سعودی را تأمین کند و در مقابل از نفت عربستان استفاده کند و اگرچه در این دیدار آمریکا برای نخستین بار قبول دولت یهود را از خاندان بِن سعود خواستار شد، اما ملکه عبدالعزیز به علت بحران مشروعیت شکل گرفته در خاندان قبایل عرب، از قبول دولت یهود سر باز زد و با آن مخالفت کرد.

وی در بیان وقایع پس از ملی شدن کانال سوئز، افزود: نیروهای انگلیس، فرانسه و اسرائیل تهاجمی را علیه کشور مصر به راه انداختند که با مخالفت شدید اتحاد جماهیر شوروی و ایالات متحده آمریکا روبرو شد و به دنبال آن ضربه سنگینی به دولتهای انگلیس و فرانسه وارد شد و اسرائیل به بحران بزرگی رسید.

خرازی به جنگ شش روزه اسرائیل با اعراب در سال ۱۹۶۷اشاره و اظهار کرد: اسرائیل در این سال با کمک اسلحه های فرانسوی توانست بر ارتش مصر، اردن و سوریه پیروز شود، حادثه ای که باعث شد پیش بینی ژنرال دوگُل درباره وضعیت خاورمیانه یعنی ایجاد مقاومت بیشتر، اشاعه ترور و آینده پرمخاطره برای خاورمیانه تحقق یابد.

وی اختلاف ایجاد شده میان دموکرات ها و یهودیان در آمریکا را آغاز بروز تحولات دیگری در خاورمیانه دانست و گفت: طی یک قرن گذشته پارادوکس های زیادی در رفتار غرب و متحدان آنها با خاورمیانه دیده شده که به بروز فجایعی در تاریخ معاصر انجامیده است. از جمله این مشکلات می توان وقوع دو جنگ جهانی، بروز بحرانهای مرزی و ارزی در خاورمیانه، کشیده شدن دامنه جنگ های سرد به منطقه، جنگ اعراب و اسرائیل، جنگ زفار و نیروهای شورشی در عمان، جنگ یمن در عربستان، اشغال افغانستان توسط اتحاد جماهیر شوروی، جنگ عراق علیه ایران، دو جنگ نیروهای ائتلاف توسط عراق، دو جنگ اسرائیل علیه لبنان، جنگهای داخلی در افغانستان، سوریه، لبنان، عراق اشاره کرد.

وی در تشریح سلسله وقایع تحول برانگیز در خاورمیانه، تصریح کرد: بروز انقلاب اسلامی ایران، نهضتهای آزادی بخش منطقه، نهضتهای بیداری اسلامی، به قدرت رسیدن جنبشهای سیاسی و تکفیری و نیروهای جهادی، آغاز نفوذ سلفیسم به عنوان یک ایدئولوژی سیاسی در عربستان، توسعه نیافتگی و بحران آموزش در شکل گیری یک جامعه قدرتمند سیاسی و ایجاد احزاب قدرتمند و اصلاحات همه جانبه در خاورمیانه، مشروعیت یافتن حکومتهای خودمختار و مستقل، بحران ساختاری جامعه مدنی و بروز فقر نسبیت میان ملت و دولت باعث پدید آوردن مدلی دموکراتیک برای استقلال و هویت جمعی در خاورمیانه شد.

معاون نماینده پیشین ایران در سازمان ملل افزود: آمریکا به خصوص در اواخر قرن گذشته از شعار آزادی خواهی خود فاصله گرفت و در برابر دموکراسی های کوچک ایستاد و از بسیاری از کودتاها حمایت کرد و استعمار اروپایی آمریکایی را شکل داد و باعث ایجاد تحولات ژئوپلیتیک در خاورمیانه شد، تحولاتی که در نهایت در سرنوشت انرژی و امنیت منطقه تأثیر گذاشت.

خرازی خاطرنشان کرد: اکنون بسیاری از سران مستبد منطقه در گفت وگوهای خصوصی خود در عدم امیدواری به دولت آمریکا اذعان می کنند به طوری که حسنی مبارک در ملاقات خود در سال ۱۹۸۶ بر عدم اعتماد خود به مقامات آمریکایی اعتراف کرد و گفت که این کشور به دنبال منزوی سازی جهان اسلام و به چالش کشیدن کشورهای اسلامی است.

وی به شکل گیری بهار عربی و بیداری اسلامی در خاورمیانه اشاره کرد و گفت: به یکباره کشورهایی همچون تونس، مصر، لیبی و یمن دچار فروپاشی شدند و همدستان قدرتمند منطقه ای و بین المللی آمریکا تصمیم گرفتند سوریه را نیز با چالش روبرو کنند، تلاشی که هرگز به موفقیت منجر نشد.

سفیر پیشین ایران در فرانسه به صرف سه تیلیارد دلار در خاورمیانه توسط آمریکا و فعالیت مهمترین مراکز تحقیقاتی و آماری در منطقه اشاره کرد و ادامه داد: آمریکا سعی دارد از این طریق الگوها، مدل ها و نظام خود را در خاورمیانه جایگزین کند و از این طریق مدیریت منابع و صیانت از آن ها را به عهده بگیرد، اما در این بین ایران تنها کشوری بود که به علت وجود حیات و ثبات به عنوان دو عنصر مهم استقلال مورد هجمه استکبار جهانی قرار نگرفت و اکنون نیز سیاست های منطقه ای خود را به گونه ای پیش برده که به عنوان یک ابرقدرت منطقه ای تجدید حیات کرده است.

خرازی با بیان اینکه معادلات منطقه ای در حال تغییر است، به اطلاعات برخی منابع اطلاعاتی و آماری مهم جهان درباره خاورمیانه و ایران اشاره و اظهارکرد: این مرکز پیش بینی های خود را تا سال ۲۰۴۵ برای کشورهای منطقه انجام داده است و هشت منطقه جغرافیایی، ۱۱ حوزه موضوعی و یک بخش مربوط به فضا را مورد بررسی قرار داده و آینده محتمل خاورمیانه در روندهای راهبردی جهانی را به مخاطبان خود عرضه می کند.

وی افزود: روندهایی همچون اقتصاد، مذهب، تنوع قومیتی، فناوری و اطلاعات و سیاست از حوزه هایی هستند که توسط این مرکز آماری اطلاعاتی پوشش دهی شده اند تا به شکلی واقع بینانه و خوش بینانه اطلاعات دقیقی را در اختیار صاحب نظران جهانی قرار دهند. براین اساس تا سال ۲۰۴۵ جمعیت جهان ۱۲ تا ۱۴ میلیارد نفر خواهد بود، که بخش عمده ای از این جمعیت به علت افزایش امید مردم به زندگی، کاهش میزان مرگ و میر کودکان، تدوام میزان موالید در بسیاری از کشورهای در حال توسعه و پیشرفت علم پزشکی و درمان خواهد بود.

وی با تأکید بر اینکه در این سال ثبات و امنیت جهانی به مخاطره می افتد، اظهارکرد: برخی کشورها مانند ژاپن با بحران کاهش جمعیت روبرو می شوند و افزایش جمعیت مردم از یک سو و افزایش تمایل به شهرنشینی از طرف دیگر ثبات کشورها را به چالش می کشد و رشد جمعیت جوان در خاورمیانه، آسیا و آفریقا، فقر توسعه یافتگی، سودای رسیدن به آرمان اصلاحات باعث مهاجرت مردم به شهرهای دیگر می شود.

خرازی افزود: بحران در آن سال ۷۰ درصد مردم جهان را شامل خواهد شد و مهمترین عامل ارتقا پدیده های اجتماعی و بحران های توسعه، زندگی شهرنشینی خواهد بود و کشورهایی که فاقد دولت های مستقر هستند، با چالش روبرو خواهند شد. منابع انرژی رو به زوال می رود و انرژی هسته ای به عنوان یک انرژی تجدید پذیر از مهمترین تهدیدات جهانی محسوب می شود که عاملی برای سرکوب و ادامه سلطه برخی دولت ها خواهد بود و محیط زیست، آب، بالا آمدن سطح آب دریاها و بلایای طبیعی در مردم نزول خواهد کرد.

وی در بیان پیش بینی های مراکز آماری تا سال ۲۰۴۵ برای ایران، گفت: به عقیده آمارگران این مرکز، ایران در این سال مهمترین کشوری است که از بحران ها عبور کرده و رشد توسعه اقتصادی چین و آسیا، سلطه انرژی را از دست آمریکا خواهد گرفت. چین ۷۰ درصد انرژی خاورمیانه را از آن خود خواهد کرد و ثبات در منطقه و عادی سازی مناسبات دنیای غرب با ایرانی خواهد بود که در آن برهه از نظر ژئوپلیتیک، ژئواستراتژیک و ژئواکونومیک کشوری قوی محسوب می شود.

معاون نماینده پیشین ایران در سازمان ملل اضافه کرد: ایران توانسته است در بسیاری از تکنولوژی های روز جهانی، ظهور و بروز یابد و اگرچه در حال حاضر بحران های اقتصادی پیش روی مردم کشور قرار دارد و تحریم ها نیز اقتصاد ایران را به چالش کشیده است، اما در سال های آتی نگاه عقلانی ایرانیان به سیاست، تحریم ها را از ایران خواهد ربود و ایران را به عنوان عضوی برای ایجاد تثبیت و امنیت در منطقه معرفی خواهد کرد.

خرازی ادامه داد: بسیاری از حکمرانان منطقه ای به علت برداشت انتزاعی از دین و فرهنگ و به سبب ناتوانی در مقابله با بحران های مذهبی، توان حل مشکلات و رویارویی با چالش های سیاسی و اجتماعی را ندارند.

وی تصریح کرد: اکنون در خاورمیانه ما با ترورها، خشونت ها و نابرابری های ناشی از تحمیل بی تدبیری حکام تاریخی خاورمیانه روبرو بوده ایم و اگر چه گذشته ما با امروز و آینده ما در ارتباط است، اما باید به این سؤال اساسی پاسخ داد که چگونه در فرایند جهانی شدن می توان به موقعیتی امن دست یافت.

سفیر پیشین ایران در فرانسه اضافه کرد: اگر بازیگران صحنه سیاسی ایران هوشمندانه از فرایند جهانی شدن استفاده کنند و در پاسداری از فضیلت های تاریخی، مدرن سازی را نیز مورد توجه قرار دهند، جهانی آرام را برای آینده مردم ایران رقم خواهند زد.

خرازی دنیای نفوذ ایران را وسیع خواند و گفت: اکنون دنیای نفوذ جهانی از غرب خاورمیانه در اقیانوس اطلس و مدیترانه تا جلگه هند، از قزاقستان تا یمن است و تنها راهی که می توان به دوام و ثبات رسید، استقرار آزادی و مردم سالاری است. زمانی در خاورمیانه اجماع مردمی حاصل می شود، که آزادی، دموکراسی و مردم سالاری پشتوانه مهمی برای تعریف مدل مردم سالاری باشد.

وی با ابراز تعجب از عصبانی بودن برخی نسبت به پدیده جهانی شدن خاطرنشان کرد: آیا عقب گرد به گذشته یا ایستادن در برابر برخی مطالب می تواند منافع و امنیت ملی را حاصل کند؟ باید جهان را شناخت و از جهانی شدن نترسید و در جهان امروز بازی کرد تا به پیشرفت در عرصه جهانی شدن دست یافت.

خرازی با تأکید بر اینکه مهمترین عنصر اقتصاد، دولت ها نیستند، گفت: شرکت ها و بنگاه های مهم اقتصادی مهمترین نقش را در اقتصاد جوامع و پدیده جهانی شدن ایفا می کنند و شاید به همین دلیل نیز از اواخر دهه ۹۰ میلادی دو شرکت بزرگ تولیدکننده خودرو در اروپا و آمریکا با یکدیگر ادغام شدند تا تعریف های جدیدی از توسعه را ارائه دهند و آسمان خراش اقتصادی بلندی را به عنوان الگو پیش روی جهانیان قرار دهند.

خرازی ادامه داد: آمریکا بی تردید لُکوموتیو اقتصاد جهانی است که سیاست های پولی و مالی او چرخه اقتصاد جهانی را به حرکت وا می دارد و به همین دلیل نیز اروپا و ژاپن تنها به این مسأله قانع هستند که لکوموتیو آمریکا چرخش بگردد تا از این طریق بحران اقتصادی کشورهای جهانی برطرف شود.