1-دیدگاه جنابعالی نسبت به پاسخ اوباما برای مذاکره با ایران حول محور طالبان و مسائل افغانستان چیست؟پس از طرح پیشنهاد احمدی نژاد برای گفت و گو با اوباما وزارت امور خارجه آمریکا یکبار اعلام کرد که این پیشنهاد را جدی تلقی نمی کند اما تنها چند روز پس از آن اوباما گفت که پیرامون مسائل افغانستان با احمدی نژاد مذاکره می کند.
اینها که شما میگوئید موضوع را دقیق روشن نمیکند . گفته های دو طرف فقط در لفظ "گفتگو" و "مذاکره"، اشتراک ویا مشابهت هائی دارند . ولی"موضوع ودستور کار" مذاکره در صحبت های احمدی نژاد و اوباما کاملا با هم متفاوت هستند.آنطور که من از صحبت های احمدی نژاد میفهمم ، منظورایشان از گفتگو، مناظره کلان وگسترده قابل پخش از رسانه ها در باب مسائل جهانی ، از جهان بینی های متفاوت، و بحث های کلامی و جدل های فلسفی گرفته تا مسائل هسته ای و افغانستان و...را میتواند شامل شود.اینکه امریکائی ها گفته اند "این پیشنهاد را جدی تلقی نمیکنند" احتمالا ناظر بر متدولوژی مذاکره ، گستردگی دستور کار وموضوعیت نداشتن است. ولی اینکه اوبا ما بگوید حاضر به مذاکره با احمدی نژاد پیرامون مسائل افغانستان حول محور طالبان است، مطلب دیگری است. روشن است که آنها در تله افغانستان گیر کرده اند وکمک ایران میتواند ذیقیمت باشد. واین موضوع قابل بده و بستان است ومیتواند نرخ داشته باشد. اینکه آیا اینکه ایران این استراتژی غلط را بپذیرد، که فقط در یکی از نادر مواردی که دست بالا را دارد ،جداگانه و فارغ از حل سایر معضلات گریبانگیر، مذاکره کند مطلب جداگانه ای است که بستگی به هوشمندی تصمیم گیرندگان دارد.
2-آیا طرح درخواست ایران برای مذاکره با آمریکا پیش از برگزاری نشست آتی ایران با گروه 1+5 می تواند تامین کننده اهداف ایران باشد یا اآمریکاییها همچنان به رویکرد خصمانه خود علیه ما ادامه می دهند؟
این تاکتیک از این باب میتواند صحیح جلوه کند که اگر شما با اعضا یک خانواده میخواهید منزلی را معامله کنید برای رسیدن به توافق ،اولویت دارد و اصلح آن است که کوشش کنید موافقت پدر خانواده را که "اتوریته" دارد ومیتواند چک بکشد و در در دفترخانه سند را امضا نماید را جلب نمائید ووقتتان را با سایر اعضا خانواده که نمیتوانند حرف اخر را بزنند تلف نکنید، اگرچه آنها بعضا حرفهایشان موثر ومفید هم باشد.
اینکه میگوئید امریکارویکرد خصمانه دارد، خوب ببینید اگر رویکرد طرفین نسبت بهم اینگونه نبود که مذاکره موضوعیت پیدا نمیکرد. شما هیچگاه شنیده اید که مثلا سوئد و نروژ که سالها ست با رابطه حسن همجواری دوستانه در کنار هم زندگی میکنند با هم دعوای" مذاکره بکنیم ویا نکنیم"، داشته باشند؟!موضوع اصلی داشتن اراده سیاسی برای مذاکره توام با حسن نیت وارزیابی صحیح طرفین از توان یکدیگر برای رسیدن به یک توافق است.
3-ایران باید با چه سیاستی در نشست آتی ایران با اعضای گروه1+5 شرکت کند تا بتواند اندکی از هجمه هایی که علیه ما در جامعه بین المللی به راه افتاده است بکاهد؟
ایران قبلا هم با 5+1 در مقاطع مختلف مذاکره کرده است وتجربه کافی دارد.اگرچه بدلائل مختلف تجربیات تیم های مذاکره کننده بگونه ای منسجم و منطقی با هم تبادل پیدا نکرده اند.
در یک مقطعی که امریکا تازه عراق صدام حسین را درهم کوبیده بود وNew Cons. ها زیر علم وکتل جرج بوش "قروم قروم" میکردند، و"هل من مبارز" میطلبیدند، برای اینکه در معرض تهدید قرار نگیریم ویا با تصویب قطعنامه در تقابل با جامعه جهانی قرار نگیریم "دٌر غلطان داده ایم و شکلات گرفته ایم". در یک مقطعی دیگر ما چیزی ندادیم، ولی درعوض "شکلات"ندادند که هیچ بلکه بما "قطعنامه" داده اند، و باز در معرض تهدید نظامی قرارگرفته ایم و در شرائط نامساعدی برگشته ایم سر جای اول، و تلاش برای واسطه دست دوم تراشیدن ،که بیائید با ما مذاکره کنید . منتها این میز مذاکره در شرائطی است که این روسیه دیگر آن روسیه قبل نیست.چین به قطعنامه علیه ما رای مثبت داده است و دلمان خوش است که مثلا یک مقام چینی از روابط تجاری کشورش با ایران دفاع کرده است ولی واردات نفتش را آنطور که میگویند 30 درصد از ما کم کرده است. اتحادیه اروپا و وامریکا تحریم های سخت تری فرا تر از قطعنامه شورای امنیت برقرار کرده اند وکانادا و استرالیا هم به آنان پیوسته اتد. فضای این میز مذاکره فضای "بده – بستان" نیست و احتمالا "بستان- بستان" است.
لذا اساسا من این زمان و فضا را برای مذاکره مناسب نمیدانم.ضمن اینکه با نفس مذاکره موافقم و معتقدم ما در نهایت باید مشکلات را در پشت میز مذاکره حل کنیم ونه در سخنرانی ها در بین جمعیت مستقبلین و استادیومها.
4-روسها و چینی ها در زمان تصویب قطعنامه 1929 بی تفاوت به مراودات دوستانه با ایران رای خود را به نفع آمریکاییها در سبد انداختند با این وجود با تحریم های یکجانبه اروپا و آمریکا علیه ایران مخالفند.ارزیابی جنابعالی از رفتار این کشورها در مواجه با پرونده هسته ای ایران در نشست آتی گروه 1+5 چیست؟
روسها و چینی ها رای خودشان را به نفع امریکائی ها در سبد نینداختند. مساله آری یا نه که نبود. و سبدی هم در کار نبود.بلکه آنها دستشان را بعلامت رای مثبت به قطعنامه ای که در جلسات متعدد و کلمه به کلمه آن را مثقالی بر طبق منافع خودشان سنجیده و مذاکره وتصحیح و حک و اصلاح کرده بودند، بالا بردند. این قطعنامه یک محصول و دستپخت مشترک بود، ویا بعبارتی مخرج مشترک "حداکثر منافع قابل حصول" تهییه کنندگان آن بود.
صرفنظر از این مساله، زمانی پالمرستون وزیر خارجه قرن نوزدهم بریتانیا گفته بود:انگلستان دوستان همیشگی ندارد، منافع ابدی دارد".حالا هم من نمیدانم روسیه و چین گفته اند که جدی با ما دوست هستند، یا اینکه بطور یکجانبه ما خودمان را به آنها میچسبانیم.قدر مسلم انکه فعلا دشمن ما نیستند.ولی اگر روزی ما بازارهای خودمان را با کالاهای نا مرغوب چینی پر نکنیم، آیا باز هم با لبخند های محبت آمیز چشم بادامی ها روبرو خواهیم بود؟ویا حجم مبادلات میلیاردی ما با روسیه ثلث شود باز هم همین رفتار را با ما خواهند داشت؟
در مورد قسمت دوم سوالتان ،واضح است چین و روسیه چون در تصمیمات یکجانبه اتحادیه اروپا ویا تحریمات یکجانبه امریکا مشارکت نداشته اند و ملاحظات واحتمالا سهم آنها در این بخش از تحریم ها وحتی نحوه تصمیم گیری لحاظ نشده است ، با آن موافق نباشند.
در مورد مذاکره هم قبلا نظرم را گفتم . فقط یک نکته را اضافه کنم که ما نباید بگونه ای عمل کنیم که بصورت کارت بازی وابزار بهره برداری برای دیگران قرار بگیریم .
5-ایران با چه شیوه ای می تواند از تصویب قطعنامه های بعدی در شورای امنیت سازمان ملل جلوگیری کند؟
باید با شیوه هائی که قبلا عمل کرده و منتهی به صدور قطعنامه شده است عمل نکند ! میگویند مومن از یک سوراخ دو بار گزیده نمیشود.