صادق خرازی که به گفته‌ی خود اختلاف ترمینولوژیک با احمدی نژاد دارد ، از ارایه هرگونه اظهار نظر پیرامون آنچه دولت نهم پیشرفت در عرصه سیاست خارجی می‌نامد خودداری می‌کند و به عنوان یکی از دیپلمات‌های دوران اصلاحات به دستگاه دیپلماسی فعلی یادآور می‌شود که ایران مهمترین کشور و بازیگر منطقه محسوب می‌شود چرا قدر خود رانمی‌دانیم دیگران باید بیایند و پاشنه در حکومت ما را ببوسند، نه این که ما به سمت آنها برویم.
وی که در روزهای منتهی به پایان استیلای مشی اصلاح‌طلبی درعرصه‌ی سیاست خارجی و پایان دوران ماموریتش در کسوت سفیر ایران در فرانسه همراهی با خاتمی در سفر به کشورهای مختلف را برگزید تاکید می‌کند که ما بارها و بارها علایمی داشتیم که نشان می داد سیاست خارجی دوره‌ی آقای خاتمی مورد تایید رهبری است.
خرازی که به واسطه‌ی تحصیل در آمریکا و اروپا و سپس فعالیت دیپلماتیک ایران-امریکا-اروپا آشنایی نسبتا خوبی از فضـای حـاکم بـر ایـن مناطق از جهان دارد همچنین یادآور می‌شود: همانطور که تهدید در مورد ایران کارساز تمیتواند باشد زبان تهدید ما هم نمی تواند دردنیای امروزکه دنیای تفاهم،گفت وگو، فراست و جنگ ذهنهاست اثر بگذارد .
متن ذیل حاصل خبرنگار سایت باران با دکترصادق خرازی است:
- درحال حاضر برخی از دولت مردان با مرعوبانه توصیف کردن سیاست خارجی دولت اصلاحات آن را در تضاد بامنافع ملی معرفی کرده و عملکرد دولت نهم را به دلیل اتخاذ مواضع به اصطلاح تهاجمی درمسیری متفاوت با آنچه دردوره اصلاحات شاهدش بویم موفق ارزیابی میکنند، شما به عنوان یک دیپلمات دولت اصلاحات چه ارزیابی از این مساله دارید؟
خرازی: در حال حاضر دو تفکر تجربه خود را در این دوره در عرصه ی سیاست خارجی اثبات می کنند، قضاوت و داوری درباره ی این دوتفکر سخت نیست . یک تفکر، تفکرقایل به تنش زدایی واعتماد سازی است و یک تفکر مدعی بازدارندگی ویک نوع سیاستخارجی دیگری است.
ما حامل سیاست خارجی تنش زدا و دولت اعتماد سازهستیم ، اما قبل ازاین مساله بایدتوجه داشته باشیم که سیاست خارجی مقوله ای است که باید هرگونه تصمیم گیری درباره ی آن درشورای امنیت ملی مطرح و به تایید رهبری برسد.وسیاست خارجی دوران اصلاحات موردتایید مقام معظم رهبری بود و گام به گام این سیاست باایشان هماهنگ می شد، وما بارها و بارها علایمی داشتیم که نشان می داد سیاست خارجی دوره‌ی آقای خاتمی مورد تایید رهبری است.لذا دستآورهایی که در سیاست خارجی این دوره به دست آمد را متعلق به همه‌ی نظام می دانیم.
آنچه که به عنوان سه عنصر اصلی درسیاست خارجی دوره‌ی آقای خاتمی مطرح بود چیزی بودکه رهبری دنبال می کردوسامل گفت‌وگو و تعامل، تنشزدایی و اعتمادسازی می شد.و دقیقا اتخاذ این مواضع توانست ایران را از محیط امنیتی، انزوا و تهدیدات دورکند و به محیط گفت وگو و دیالوگ وارد سازد و آثار آن را می توانیم در رفتارهای جامعه بینالمللی درقباال کشورمان مشاهده کنیم که این تغییر رفتارها هم شآمل معادلات بین الماللی و هم شامل معادلات منطقه ای می شد.
خیلی ازعقل انسان مخاطب نمی تواند دورباشد که دستاوردهای سیاست خارجی دولت اصلاحات چه مواردی بوده است .در آن دوره ایران در معادلات منطقه ای کشوری به شمار می رفت که نقش داشت ومنزوی نبود و بازیگر اصلی درافغانستان، عراق و مسایل مهم خاورمیانه به شمار می رفت. پیروزی حزب الله در لبنان و اخراج نیروهای اسراییلی از جنوب این کشور به عنوان یک کشور عربی دردوره ی ریاست جمهوری آقای خاتمی با هدایت ودرایت رهبری اتفاق افتاد .
مناسبات وروابط دولت اصلاحات باهمه کشورها تنظیم شده بود. وقتی دولت خاتمی بر سرکارآمد بااتحادیه ی اروپا روابطمان بسیار تیره بود، اتحادیه اروپا دیالوگ خود را بر اساس مبانی انتقادی با ایران تنظیم می کرد و در این میان با برخی ازکشورهای جهان اسلام مانندبحرین والجزیررابطه نداشتیم ، اما دولت اصلاحات تواتنست سطحی ازروابط را با همه ی کشورهای جهان تنظیم کند،که آثارش را در بهبود وضعیت روابط اقتصادیایران هم می توانستم مشاهده کنیم.زیرا دولت اصلاحات علاوه براتخاذ مواضع صحیح در عرصه ی سیاست خارجی دولتی بود که نرخ ریسک و بهره‌ها در آن پایین بود و نظام بانکی ایران درآن دوره هموار و آسان عمل می‌کرد، اما وضعی که در حال حاضر وجوددارد خیلی متفاوت با آن دوره است.
من نمی‌خواهم این تلقی ایجادشود که آقایان مخالف منافع ملی هستند و ما موافق منافع ملی بودیم. دو رویکرد متفاوت نسبت به سیاست خارجی دولت فعلی با دولت آقای خاتمی وجود داردکه می تواند به داوری ومناظره کشانده شود تا مشخص شود ما موفق بودیم یا آقایان موفق هستند .
دوستان با زبان تهدید نمی توانند موفق شوند جهان، جهان اینگونه‌ای نیست. همانطور که تهدید در مورد ایران کارسازتمی تواند باشد زبان تهدید ما هم نمی تواند دردنیای امروزکه دنیای تفاهم،گفت وگو، فراست و جنگ ذهن هاست اثر بگذارد .
- آیا حضور احمدی نژاد در اجلاس شورای همکاری خلیج فارس را می توان دستاورد دولت درعرصه‌ی سیاست خارجی نامید .
- این شورا باهدف درمقاب ایران وعراق قرار گرفتن تشکیل شد، زیرا مگرمی شودچنین شورایی تشکیل شود و مهمترین بازیگران خلیج فارس درآن نباشند؟!
- در مورد حضورآقای احمدی نژاد دراین اجلاس واین که ازوی دعوت شده بود برای حضور یا اوخود دعوت کرده درایناجلاس حاضر شد ،من تابه حال تحقیق نکردم تاحرف بزنم.ولی دبیر کل شورای همکاری گفت از ما درخواست حضور رئیس جمهور ایران در اجلاس سران را کردند وما هم پس از مشورت پذیرفتیم.
- اینکه آقای احمدی نژاد می رود و در بین آنها می نشیند وصحبت می کند کاربدی نیست حرکت و مانوری است که درمورد تاثیراتش باید ازخود این دولت سواال کنیم.اماحضور در اجلاسی که پرچم ایران نبوده و از نام جعلی خلیج عربی استفاده شده با سه اصل عزت، حکمت و مصلحتی که رهبری ترسیم کردند فاصله دارد و شخصیت و اعتبار جمهوری اسلامی را ازکشوری که درموضع نازاست به کشوری که در موضع نیاز است تنزل می دهد.و سازگاری با ابهت و اعتبار ملی ما ندارد.
ایران مهمترین کشور وبازیگر منطقه محسوب می‌شود چرا قدر خود رانمی‌دانیم آنها باید بیایند وپاشنه کشور ما راببوسندنه این که ما به سمت آنها برویم.
- ارزیابی شما از برقراری رابطه بین ایران و مصر چیست؟
- هردولتی که بتواند موفقیتی رادر عرصه‌ی سیاست خارجی کسب کند، ما آن موفقیت را به فال نیک میگیریم، البته باید توجه داشت که آن موفقیت با چه هزینه ای به دست آمده است.
مصر امروز وضعیت متفاوتی دارد، حسنی مبارک امروز با یک بحران مشروعیت ازجانب نخبگان جامعه خودش روبرواست .براین اساس بایدتوجه داشته باشیم که مساله ی مصریک سلسله ییچیدگی هایی دارد، اما اگردولت آقای احمدی نژاد بتواند درعرصه‌ی سیاست خارجی موفقیت هایی راکسب کند ما از آن استقبال می کنیم و رابطه با مصر را به نفع منافع ملی ایران می دانیم.ولی تصورم این است که مصر با ایران بازی می کند.آنها تاکتیک هایی به کار می گیرند تا بتوانند ب ا اهرم ایران امتیازاتی از امریکا بگیرند.
- چرا در اولین گام برای برقرای رابطه‌ی رسمی بین ایران و مصر هیاتی ازطرف مجلس شورای اسلامی به ریاست حداد عادل و با حضورناطق نوری به عنوان مشاورمقام معظمرهبری دراین کشورحاضرشدند وآیا این رویه را می توان دلیلی برعدم اعتماد نظام به دستگاه دیپلماسی و پی گیری امور در مقاطع حساس از کانال های دیگر دانست؟
- درباره‌ی هیاتی که اخیرا به ریاست حداد عادل به مصر اعزام شد نیز باید یادآور شوم که این هیات برای شرکت دراجلاس پارلمان کشورهای اسلامی در مصر حاضر شد و آقای ناطق نوری نیزبه دلیل سابقه در برپایی این اجلاس به همراه هیات مذکور درمصر حاضرشد واین حضور در راستای روابط دو جانبه ی ایران و مصرنبود هرچندکه آنها دیداری با حسنی مبارک داشتند که ازنظر ما خیلی هم خوب است .اما در هرحال ما بایدنهاد دیپلماسی کشورراتقویت کنیم ، اگرفکری وجود داشته باشد که بخواهد دستگاه دیپلماسی و سیاست خارجی را دوربزند به نظر من فکر پسندیده‌ای نیست.اگر دراین عرصه مشکلی وجود داشته باشد باید آن مشکل را حل کرد، اما نباید در جهت تضعیف نهاد دولت دراین عرصه عمل کرد زیرا دراین صورت دیگرسنگ روی سنگ بندنمی شود، لذاهرگونه موازی کاری درسیاست خارجی به زیان منافع ملی کشور تمام خواهد شد.اقتدار ایران زمانی است که با یک قدرت وعظمتی کار پی گیری شود.
و به اعتقاد من رهبری با وجود این که درهر سه دوره( سازندگی، اصلاحات ودولت فعلی ) انتقادهایی به برخی سیاست‌های اتخاذی در این عرصه دارند این سیاست‌ها را تایید نیزمی کنند.
- تاثیرات سفر اخیر بوش به منطقه که به فاصله ی کمی ازحضور احمدی نژاد درشورای همکاری خلیج فارس اتفاق افتاد را چگونه ارزیابی می کند وبه نظر شما ایران درجلب نظر کشورهای منطقه موفق بوده یا آمریکا؟
- درباره میزان موفقیت آقای احمدی نژاد در جلب نظر کشورهای منطقه بهتراست خودش اظهارنظر کند. من ازآنجاکه با وی ازبعد ترمینولوژی اختلاف دارم هیچ اظهار نظری نمی‌کنم زیرا ممکن است او موفقیت را مواردی بداند که ما در تعریف موفقیت آن موارد را قبول نداشته و ملاک های دیگری مد نظرمان باشد.
اما در مورد سفراخیر بوش به منطقه معتقدم این سفر به خاطر نیاز آمریکابه جلب نظر وهمراهی کشورهای منطقه باسیاستهای دولت بوش انجام شد واگرچه در ظاهر پروتکل هایی امضاء شد، اما این سفر در برخی از قسمت ها با اعتراض های مردمی و حتی مخالفت های جدی همراه بود.
بوش ودولت وی یکی ازمنفورترین دولت های تاریخ آمریکا به شمار می رود، حتی در میان خود مردم آمریکا دولت بوش دولتی تشنج گرا ، برهم زننده ی نظم جهانی، دولتی ایدئولوژیک وبه تعبیری یاغی محسوب می‌شود و دراین زمینه اگربخواهیم ارزیابی نسبت به عملکرد این دولت داشته باشیم دولت بوش کارنامه سیاهی دارد و گسترش تروریسم ، بحران های رادیکالیسم درجهان غرب وجهان اسلام ، عدم موفقیت در برقراری نظم و عقیم ماندن شعار دمکراسی درمنطقه‌یخاورمیانه از دستاوردهای دولت بوش است.او چگونه می خواهد دمکراسی را درخاورمیانه برقرارکند در حالی که بوش از تمام نظام های توطئه گرمنطقه حمایت میکنند.
و دراین میان حماس که یک حرکت مدنی داشت و بر اساس خواست دمکراتیک مردم در پارلمان ودولت موفق شد با همین فشارهای بوش سقوط کرد. به اعتقادمن بوش کارنامه سیاه و سنگینی دارد که درآن جز ایجاد بحران درجهان مورد دیگری مشاهده نمی شود.
- به نظرشما با این وضعیت کارنامه دولت بوش چرا دولت فعلی ایران اصرار به برقراری رابطه با این کشور دارد ؟
- درمورد اشتیاق برای برقراری رابطه حرف نمی زنم ، اما همفکری کردن درموضوعی یامذاکره کردن به معنی برقراری رابطه نیست. امنیت درعراق به نفع ایران، آمریکا وخود مردم عراق است ، همانطور که نا امنی درعراق به زیان هرسه کشورتمام خواهد شد.بر این اساس اگر آقایان بتوانند در موضوع امنیت عراق با آمریکایی ها به توافق برسند هیچ اشکالی ندارد، اما روش ها باید روش‌های متین و وزینی باشد این که باروش‌های خاصی به آمریکایی ها علامت دهیم کارصحیحی نیست، آمریکایی ها به ما نیازدارند، ایران کشوری است که درمنطقه قدرت دارد و برای این قدرتش30 سال است که هزینه کرده و برقراری هرگونه ثبات وامنیت درمنطقه بدون حضور ایران محال است، ما اگر قدر خود را بدانیم آنها سینه خیزسمت مامی آیند ، متاسفانه آقایان قدر ظرفیت های ایران را نمی دانند .
- به اعتقاد جنابعالی در سه دورمذاکرات اخیرایران و آمریکا در باره‌ی امنیت عراق اصل غزت ، حکمت و مصلحت مورد تاکید مقام معظم رهبری رعایت شده است؟
- در جریان جزییات نیستم .
- تاثیرات انتخابات درپیش رو در آمریکا وایران را درمناسبات منطقه ای و جهانی با این دوکشورچگونه ارزیابی می کنید ؟ و سهم آزاد و رقابتی برگزارشدن این دو انتخابات را بر مناسبات مذکور چگونه می دانید؟
- اصلا نمی توان سهم انتخابات را درترسیم معادلات جهانی نادیده گرفت.انتخابات 76 ایران را از ازانزوا خارج کرد.و درآمریکا نیز درصورتی‌که نتیجه به انتخاب یک دولت همراه منتهی شود،خیلی قابل توجه خواهد بود.
اما حضور مردم و تکثراندیشه‌ها درانتخابات مجلس تضمین کننده‌ی نظامی چندصدایی خواهدبود، باید همه ی اقشار درمجلس نمایندگان خود را داشته باشند این که شورای نگهبان و زارت کشور با یک نگاه قبض به مسایل نگاه میکنند، مورد انتقاد بسیاری افراد از جمله بنده است. امیدوارم یک تجدیدنظری صورت بگیرد وکسانی که آزاده هستند، درمکتب امام (ره) درس خواندند و به ولایت فقیه اعتقاددارند وجزوخادمین این کشوربودند در ردیف محذوفین قرارنگیرند.
- درآستانه ی انتشار گزارش مدیرکل آژانس بین المللی انرژی اتمی درباره ی فعاالیت های صلح آمیز هسته ای کشورمان که با روزهای پایانی سال87همراه شده فرازوفرودهای این پروندهدرسال جاری راچه مواردی می دایند وآیا موفقیت های کسب شده در این بخش درسال جاری رامیتوان موفقیت دولت نهم نامید؟
-پرونده ی هسته ای ایران یک پروسه است که نزدیک به دودهه است که درگیرآن هستیم و 5 تا 6سال است که در این موضوع با طرف های اروپایی مذاکره می کنیم.اینپرونده سه قسمت دارد که شامل بخش های حقوقی، فنیوتکنولیکیو سیاسیمی شود .ایران همکاری های خوبی را در تامین سوال‌ها وبازرسی‌های آژانس داشته که نمونه آن حتی اجرای یروتکل الحاقی بوده، نتیجه این همکاری ها نیزاین شدکه بسیاری ازسوالات و ابهامات حل شود، هر چند گزارش آژانس در برخی موارد دو پهلو قضاوت کرده است.هر چند نباید فراموش کرد که ظرف یک سال اخیر آژانس بین المللی انرژی اتمی نیز به درک درستی رسیده وقایل به این شده که خود مشکلات را حل کند نه اینکه پرونده ی اتمی ایران نیزمانند پرونده‌ی اتمی کره شمالی ولیبی وعراق که درجایی خارج از آژانس حل شد، حل شود.
درحال حاضر آژانس خود را دربرابربحران مشروعیتی می بیند که اگربخواهد پروسه پرونده‌ی هسته‌ای ایران حل شود باید فعالانه‌تر عمل کند. گام‌های خوبی در بعد فنی برداشته شده از نظرحقوقی نیز پرونده ی ایران دو بخش دارد که یک بخش آن در آژانس و قسمت دیگرش درشورای امنیت است و دراختیارآژانس نیست .درباره ارجاع پرونده ی ایران به شورای امنیت ما اصرار داشتیم پرونده ی ایران به شورا نرود و شاید در این زمینه اگردولت آقای احمدی نژاد نبود وضعیت متفاوتی داشتیم .
مادریک دوره با لجبازی و زبان زور اروپایی ها مواجه شدیم که الان این طورنیست و وضعیت فرق دارد.در بحث سیاسی وحقوقی طول می‌کشد که پرونده ی ایران بسته شود، زیرا مسایل سیاسی و حقوقی پیچیدگی های خاص خود را دارد.
امادرمورد دانش هسته‌ای ایران نباید فراموش کنیم که آنچه امروزبه آن دست یافته ایم حاصل یک پروسه‌ای بوده که همه ی دولت‌های گذشته اززمان میر حسین موسوی گرفته تاکنون درآن نقش داشته‌اند ،مممکن است که گاهی مشکلات بین المللی جلوی کارها را گرفته باشد ، اما دستیابی به دانش هسته‌ای امری است که درهمه‌ی دولت‌ها یپگیری می شده است.
انتها
